Giải Ngoại hạng Anh bước vào mùa 2025/26 với hàng loạt biến động chiến thuật. Những gì từng là “công thức chiến thắng” vài năm trước giờ đã không còn bất khả chiến bại. Ngay cả Manchester City, đội thống trị bốn mùa liên tiếp nhờ lối chơi kiểm soát bón, cũng tụt xuống hạng ba mùa trước với thành tích thấp nhất kể từ khi Pep Guardiola đến Anh. Ngược lại, Liverpool của HLV Arne Slot lại vô địch ngay mùa đầu ông dẫn dắt nhờ sự linh hoạt và khả năng thích ứng. Sự đa dạng chiến thuật còn xuất hiện ở cả những CLB tầm trung, thậm chí đội bóng nhỏ như Nottingham Forest vẫn có thể dự cúp châu Âu nhờ phòng ngự phản công hiệu quả.
Hậu vệ biên dâng cao trở lại
Một thay đổi rõ rệt là xu hướng sử dụng hậu vệ biên theo cách “truyền thống” hơn, thay vì kéo họ bó vào giữa sân như lối chơi của Man City hay Arsenal trước đây. Nhiều đội bắt đầu ưu tiên cho hậu vệ biên dâng cao, chồng biên hoặc di chuyển cắt vào trong để tạo áp lực. Những cái tên như Milos Kerkez, Jeremie Frimpong hay Antonee Robinson đều nổi bật ở khả năng lên xuống liên tục và tung ra các đường tạt bóng nguy hiểm.
Sự thay đổi này cũng gắn với việc các HLV muốn cầu thủ chạy cánh giữ vị trí cao và rộng, kéo giãn hàng thủ đối phương. Khi đó, một pha underlap hoặc chồng biên đúng lúc có thể xé toang hệ thống phòng ngự. Dù tần suất chồng biên giảm so với vài năm trước nhưng các pha di chuyển vào trong lại tăng đáng kể, cho thấy sự đa dạng hơn trong cách tiếp cận.
Tiền vệ lùi sâu phát động bóng – “Lavolpiana” trở lại
Khu vực giữa sân mùa này cũng chứng kiến sự thay đổi đáng chú ý. Nhiều đội áp dụng chiến thuật “Lavolpiana”, đưa một tiền vệ trụ lùi xuống đứng giữa hai trung vệ khi triển khai bóng. Cách làm này giúp mở ra các đường chuyền dài xuyên tuyến và tạo thêm lớp phòng ngự chống phản công.
Ví dụ như Sandro Tonali ở Newcastle hay Youri Tielemans của Aston Villa đều thực hiện tốt vai trò này. Ở Man City, khi Rodri vắng mặt, Bernardo Silva đã đảm nhận nhiệm vụ phát động từ sâu và giữ sự cân bằng khi kiểm soát bóng. Lợi ích của phương án này là vừa hạn chế rủi ro trước sức ép tầm cao, vừa giữ được sự an toàn khi mất bóng.
Tình huống cố định và sơ đồ 3 hậu vệ trở lại
Các tình huống cố định mùa trước chứng kiến sự “quay ngược” về cách đá góc xoáy vào trong, thay vì đa dạng như trước. Arsenal, Aston Villa hay Everton tận dụng tốt điều này khi nhồi đông cầu thủ vào khu vực gần khung thành, tận dụng việc va chạm mạnh vẫn thường được trọng tài bỏ qua. Ném biên dài cũng dần trở thành vũ khí nguy hiểm, đặc biệt là Brentford với hiệu suất ghi bàn cao từ các pha bóng này.
Song song đó, sơ đồ 3-4-2-1 đang có dấu hiệu lan rộng. Manchester United, Crystal Palace và Wolves đều áp dụng và gặt hái thành công ở mức độ khác nhau. Điểm mạnh của sơ đồ này là tạo sự chắc chắn ở hàng thủ nhưng vẫn đảm bảo được lực lượng tấn công đông đảo, đặc biệt hữu ích cho các đội cần ưu tiên phòng ngự nhưng vẫn muốn giữ sức ép lên đối phương.
Phản công trở thành lựa chọn của mọi đội
Một thống kê đáng chú ý là mùa trước, Premier League dẫn đầu châu Âu về số bàn thắng từ phản công nhanh với con số ấn tượng 112 bàn. Việc giải đấu quy tụ nhiều cầu thủ tốc độ và kỹ thuật cao khiến phản công trở thành một phương án nguy hiểm và khó đối phó. Nhiều HLV cũng chú trọng hơn tới khả năng “rest defence” – bố trí đội hình khi tấn công để sẵn sàng đoạt lại bóng ngay khi mất.
Mùa 2025/26 hứa hẹn sẽ là năm mà chiến thuật không còn đi theo một “mẫu chuẩn” nào. Các đội bóng có thể thành công với nhiều cách tiếp cận khác nhau, từ kiểm soát bóng, tấn công biên, đá phản công cho tới tận dụng tối đa tình huống cố định. Sự linh hoạt và khả năng điều chỉnh theo từng trận đấu sẽ là yếu tố quyết định. Premier League vì thế trở thành giải đấu hấp dẫn về chất lượng cầu thủ và là nơi thử nghiệm những ý tưởng chiến thuật mới, sẵn sàng tạo ra bất ngờ cho người hâm mộ. Hãy cùng W88 đồng hành để khám phá xem các “ông lớn” sẽ mang đến những toan tính gì ở mùa giải mới.
